People, Place, Purpose are the architecture perspectives from which Mecanoo designs buildings to express the user's identity in a globalised world. From the texture of a local stone to the colours of a fruit tree or the rituals followed by inhabitants, Mecanoo is driven to create buildings that have strong links with their environment. Seventeen projects, built under widely different conditions, show the world according to Mecanoo.
WEI-WU-YING CENTER FOR THE ARTS IN KAOHSIUNG
TILT TAIWAN CULTUREEL NAAR MONDIAAL NIVEAU.
EEN COMBINATIE VAN STAD, BOS EN INTELLIGENT ONTWERPEN
Het Wei-Wu-Ying Center for the Arts in Kaohsiung, Taiwan, is een iconisch cultureel centrum voor het Taiwanese volk. De bouw startte in 2007 en het centrum wordt binnenkort (2017), zo'n tien jaar later, opgeleverd. Het centrum huisvest een operazaal (2260 stoelen), een theater (1254 stoelen), een zaal voor kamermuziek (470 stoelen), een concertzaal (2000 stoelen), een openbare bibliotheek met een oppervlakte van 800 m², een aantal restaurants, repetitieruimtes voor muziek en dans en congreszalen. Senior Architectural Engineer Friso van der Steen, Project Directeur van het megatheater in Kaohsiung: "Door deze specifieke zalen, gericht op vier verschillende kunstvormen, biedt het hele complex een gigantische variëteit aan voorstellingen. Kaohsiung is de tweede stad, van het land, na de hoofdstad Taipei. Tot nu toe was er eigenlijk maar één national art center in het land, in Taipei, maar nu komt er een tweede bij, dat meer zalen heeft."
Het Wei-Wu-Ying Center for the Arts staat symbool voor de transformatie van Kaohsiung van grote internationale havenstad tot moderne, gevarieerde stad met een rijk cultureel klimaat. De vorm van het gebouw is geïnspireerd op de 'banyan' boom of de bodhiboom, de 'heilige vijgenboom' die leven zijn als epifyt (een plant die op een andere plant groeit) begint, nadat het zaad waaruit de boom groeit in een spleet in een boom, die als gastheer dient, of op een gebouw of brug, tot ontkieming komt. Evenals andere soorten vijgebomen bieden bodhibomen onderdak en voedsel aan vijgenwespen, terwijl de bomen zelf voor hun bestuiving volledig afhankelijk zijn van deze wesp. Oudere bodhibomen hebben kenmerkende luchtwortels die na verloop van vele jaren uitgroeien tot dikke, verhoute stammen, die soms niet meer te onderscheiden zijn van de hoofdstam. De Taiwanese bodhiboom is zeer populair als sierplant. In landen met een warm klimaat wordt hij vaak als schaduwboom geplant en is hij een van de bomen die men het meest ziet in het straatbeeld.
 |
 |
|
Foto links: Als schaduwboom geplante bodhibomen in Taiwan. |
Foto rechts: Oudere bodhibomen, gekenmerkt door hun luchtwortels, die uitgroeien tot dikke verhoute stammen. |
"Het kunstencentrum in Kaohsiung is een spectaculair project, dat in een aparte buitencategorie valt."
Friso van der Steen, als Project Directeur verantwoordelijk voor het multifunctionele Center of Performing Arts, een gebouw waar Mecanoo al bijna 10 jaar aan werkt, spreekt van een spectaculaire uitdaging met een grote mate van complexiteit. Hij is inmiddels in al die tijd, sinds Mecanoo in 2006 de internationale prijsvraag won, als hoogst verantwoordelijke meer dan 50 keer naar Taiwan geweest. Hij vertelt: "Dit is een zeer interessant, spectaculair project om aan te werken. Het is er een van een aparte buitencategorie. Dit maak je maar één keer in je leven mee: zo'n prachtig gebouw neerzetten in een schitterende, landschappelijke omgeving. Wij hebben het project gewonnen, omdat het goed aansluit op het subtropische klimaat en het aangrenzende 64 hectare grote Metropolitan Park, en omdat het binnen het budget past. De meeste ontwerpen van de vier overige finalisten waren saaie, gesloten dozen, niet erg aantrekkelijk."
"We hebben het idee van de bodhibomen vertaald naar het gebouw."
 |
|
Banyan Plaza op de begane grond, onder het gebouw, geïnspireerd op de clusters van bodhibomen in de directe omgeving van het complex. |
Friso van der Steen licht toe: "Het dak is geïnspireerd op de bodhibomen met hun weelderige kronen. Banyan Plaza is in feite een overdekte open ruimte, gemaakt naar het idee van de bodhibomen in de omgeving, dat zijn hele clusters van bomen. Die gaan in elkaar over, dat hoort bij een soort oerwoudomgeving met meerdere boomstammen. De kronen van die bomen groeien naar elkaar toe. Dat is vertaald naar het gebouw, dus net zoals je onder een cluster van bomen door kan lopen, kan je bij ons onder het gebouw doorlopen en je zou kunnen zeggen: elke zaal is in feite de stam van een boom. Er zijn vier zalen, dus vier stammen. En dan heb je naast die vier zalen ook nog twee andere stammen, een ingangsstam en een stam voor alle mensen die er werken. Dus in de voetafdruk van het gebouw staan eigenlijk 6 stammen en die komen samen in het dak wat de hele voetafdruk overspant. Je kunt dwars door het gebouw heen lopen, dan krijg je al de schaduw van het gebouw, net alsof je onder een boom doorloopt. Dat was juist die aansluiting die wij maakten met de lokale bomen in dit geval, het lokale, subtropische klimaat. Door ons te verdiepen in het klimaat, hebben we rekening gehouden met beschutting tegen regen en zon, door een open overdekte buitenruimte te maken, waar de wind ook goed doorheen kan waaien. Dat merk je als je buiten het gebouw loopt, dan is het veel warmer en vochtiger, dan wanneer je onder het gebouw gaat staan. Je voelt tegelijk die schaduw en die bries langs je heen gaan. Het is nu bijvoorbeeld in Kaohsiung ruim 30 graden, dus het is gewoon in de volle zon niet prettig; maar als je onder het gebouw gaat staan, voel je je gelijk beschut, en je voelt die wind langs je heen gaan, waardoor je je gelijk prettiger voelt. We hopen dat straks heel veel mensen beschutting gaan zoeken onder het gebouw. In die open uimte, kan men gaan dansen of Tai Chi beoefenen, de gevechtssport die men in Taiwan veel beoefent. Dat zie je heel veel mensen doen in publieke ruimtes daar. Altijd is dat onder een luifel of onder een boom; en ons gebouw is één grote ruimte, één grote boom, dus daar is ontzettend veel ruimte voor heel veel mensen om wat te gaan doen."
 |
 |
|
Banyan Plaza by night. Het materiaal van de huid van de open, overdekte ruimte is 6 mm dik, gekromd staal. Op de afbeelding ziet men achterin een paars gekleurde roltrap, die de bezoekers naar de hoger gelegen foyer in het gebouw leidt. |
Hier ziet men de omspannende huid, die wit geschilderd is. Dit geeft de mogelijkheid om met verlichting beelden van voorstellingen die in een van de zalen spelen, op de ‘huid’ te projecteren. Hierdoor kunnen sfeer, beelden, en kleuren in Banyan Plaza worden gewisseld. |
"Voor de huid hebben we samengewerkt met de scheepsbouwindustrie. Daar kon men een gekromde naadloze vorm maken, die de hele ruimte omsluit."
 |
|
Project Directeur Frriso van der Steen van Mecanoo Architecten, Delft, Nederland. |
Friso van der Steen vervolgt zijn technische uitleg:: "Het materiaal van de huid, is gekromd staal, deze huid is met behulp van scheepsbouwtechniek gemaakt. De vlakke staalplaten zijn in de juiste gekromde vorm geklopt en in het werk aan elkaar gelast tot een naadloze huid. Vanwege het subtropische klimaat in Kaohsiung speelt het leven zich ’s avonds vooral buiten af. Wij wilden dus het Banyan Plaza ’s avonds mooi aankleden met lichteffecten (redactie: de beelden hierboven laten impressies daarvan zien). Er zou bijvoorbeeld een voorstelling die in een bepaalde zaal plaatsvindt geprojecteerd kunnen worden. In de gaten van de huid aan de bovenzijde zitten de verlichtingsspots. We hebben twee formaten gaten: kleine en grote. In de vloer zitten zogenaamde vloerpotten (dit zijn verlichtingsspots in de vloer die de huid van onder aanschijnen. Verder hebben we nog 12 grote kroonluchters. Hier zitten ook allemaal verschillende lichteffecten in."
De samenwerking met de lokale scheepsindustrie was een vondst. Daar was men in staat een naadloze huid te maken, zonder repetitieve vormen. Friso van der Steen: "Met bestaande bouwsystemen kom je daar niet mee uit, want daar wordt eigenlijk altijd gewerkt met prefabriceren en repetitie, maar dat werkte niet voor de vorm die wij wilden maken. In 2008 heb ik een scheepsbouwer gebeld en uiteindelijk heeft dat ertoe geleid dat ze mee hebben geholpen met het engineeren van het ontwerp van de huid. Er is een scheepsbouwer op de bouwplaats geweest, die de huid heeft gemaakt, een naadloze vorm, die de hele ruimte omsluit, als het ware één soort naadloos doek van staal, die Banya Plaza omspant. Scheepsbowers kunnen werken met complexe, vaak kromme vormen. Dat heeft resultaat gehad."
 |
Ontwerp op basis van naadloze integratie met het landschap
Mecanoo ontwierp het Wei-Wu-Ying Center for the Arts, dat zich op een voormalig militair terrein in Kaohsiung bevindt, als integraal onderdeel van het aangrenzende subtropische park en met hetzelfde doel: een positieve, maatschappelijke impact teweeg brengen voor de bijna 3 miljoen inwoners van Kaohsiung. Friso van der Steen legt uit: "Het hele gebouw ligt midden in een groot, subtropisch park van 64 hectare (800 x 800 m). Dat park was vroeger een kazerneterrein, afgestoten door de defensiebezuinigingen. Doordat het misschien wel 100 jaar een kazerneterrein is geweest, konden die bodhibomen zo groot worden. Want dat terrein was jarenlang een onneembare, ommuurde vesting, dus daar is in 100 jaar niets veranderd. De kazernegebouwen zelf, de barakken, zijn voor een groot deel gesloopt, maar die bomen zijn blijven bestaan en het park is daar in feite omheen ontworpen. Dus we hadden in één keer een park dat volgroeid is."
Met 141.000 m² wordt dit nieuwe culturele complex het grootste in Azië. Het geavanceerde, multifunctionele gebouw in de tweede stad van Taiwan valt op door zijn esthetische vorm, aanpassingen aan klimatologische omstandigheden en de grootte van het complex. Friso van der Steen legt uit: "Het komt eigenlijk niet voor in de wereld dat er zulke grote kunstencentra worden gebouwd. Het is mondiaal gezien een zeer geavanceerd ontwerp. Het heeft een mooie verschijningsvorm, maar het is vooral op een hele logistieke, logische manier ontworpen, met veel aandacht voor hoogwaardige akoestiek en verlichting, met name op de Banyan Plaza, waar veel met effecten gespeeld wordt. We hebben een heel creatief gebow ontworpen met de computer. Dit onwerp had je 15 jaar geleden niet kunnen maken, omdat het gewoon niet uit te tekenen is met de hand."
Ook het dak is bijzonder. Het begint op parkniveau, waar het een soort amfitheater vormt met het aangrenzende park als een soort podium. Waar het dak de grond raakt, wordt het een open lucht- theater. Vanaf dat punt gaat het golvende dak omhoog naar het hoogste punt, de top van de operazaal, die 38 meter boven de vloer ligt. Het dak is in feite een 3-dimensionaal, dubbel gebogen doorlopende vorm, die, als het eenmaal klaar is, uit 10 lagen zal bestaan. Door de golvende structuur van het dak krijgt het gebouw een fraaie esthetische uitstraling. Het dak bestaat uit zo'n 35.000 m² aan dubbel gebogen opstaande huid. De golving van het dak wordt gevormd door de hoogte van de toneeltorens, de operazaal en de toneelzaal, waardoor er een daklandschap van drie bergen ontstaat.
Opdrachtgever: Preparatory Office van het Wei-Wu-Ying Center for the Arts van de Council for Cultural Affairs, Taiwan.
Architect: Mecanoo architecten, Delft, Nederland.
Plaatselijke architect: Archasia Design Group, Taipei, Taiwan.
Nadere informatie is te vinden op: www.mecanoo.nl